Vanmore luister ek die radioengel en haar tjom op RSG. Kyk Amore en Sue maak smorens voor 12 groot pret vir my en ek weet sommer klomp ander mense ook.
Voor die twee die oggend opvrolik, luister ek ook Lynette-praatsaam. Vanmore vir oulaas oor erfenis, oor Afrikaans, oor kultuur. Ek luister hoe Prof Willa Boesak en Flip Buys, soos ou vrinne ordentlik met mekaar praat oor aan wie en watse Afrikaans die ware erfenis sou wees. As almal maar so kan redeneer dink ek by myself.
Daar is streke en in streke woon mense, en mense en hulle laaie en mensstreke gee kleur aan die praattaal vanweë omtes. Die natuur, die gemeenskap, die ekonomie, die afstand van die see of ‘n waterbron, die afwesigheid van gras, die oorvloed of min aan hulpbbronne – alles maar alles sal beïnvloed hoe jy en jou mense daar waar jy geplant is sal leef, beleef en kommunikeer. Dis net hoe dit is.
Ek is mal oor annerlike Afrikaans, argaïese uitdrukkings, Afrikaaps, Standaard Afrikaans, watookal, solank dit die taal van my hart is kan jy hom met my praat en jou eie maak. Daar is genoeg skakerings om ons almal te pas en in te pas. Die danspassie wat ons moet leer is om mekaar se manier van taal te verstaan en te aanvaar, sonder voorbehoud.
En raai, ek is nie eens ras-eg Afrikaans nie. Pa was Ingels, ma, Afrikaans. Ons gesin het baie rondgetrek en so het ek nooit êrens wortelgeskiet nie. Die taal het wel in my wortelgeskiet, en halfnaaitjie-Afrikaner of te nôt, dis die taal van my hart en waarin ek met my Maker praat en my man uittrap indien nodig en lekkervurig skrywe. Sela.
Ek stem met Prof Boesak saam, die taal het hier in Afrika ontstaan, ons moet dit omarm en aanvaar dat nie almal dit dieselfde sal praat nie. Hierdie taal is in onse gene, en kan nie tot akademie en taalnazi korrektes beperk word nie. Dis ‘n taal van vryheid én verdrukking. Dis soos ek en menige Afrikaanssprekende, jy druk ons nie sommer in ‘n blik nie. Genoeg ernstig oor erfenis.
Ek luister elke Woensdag, omdat ek self nie meer weet as Oupas en Oumas se waarvandaan nie en ook nog half-half is, slaafs na die “Van waar, Gehasie” insetsel op die radioengel se program. Daar word vanmore na die van, De Vries gekyk, en ek wonder omdat die De Vriese so in die toneel en skrywe opgang gemaak het en steeds doen, of ek miskien iewers van daai gene het. En ek wonder of ek ook soos die Mellet ou wat die 1652 is jokkens boek geskrywe het, iets van Krotoa in my het. Ons Maker belowe immers ons is almal Eva se kinners….
So, terwyl ons van De Vries meer te wete kom, gebruik Aubrey Springfield, ‘n woord. Komvandaan. Die woord slaat vir my. Dis ‘n gelaaide woord en ek onthou Diana Ferrus se ontroerende gedig.
Ons Komvandaan
Was dit my ma se ma se ma, se ma, se ma
of
haar pa se pa, se pa, se pa, se pa
in boeie,
vasgemaak
en diep onder
in ‘n skip gegooi,
en nagte lank en dagte lank
gevoel het hoe waters hard
aan hulle ore slaan?
Wat was hul gedagtes?
Het hulle gehuil?
Het hulle gevrees?
Het hulle gebid
vir die dood om te kom?
Was dit my ma se ma, se ma, se ma, se ma, se ma
of
haar pa se pa, se pa, se pa, se pa?
En toe hulle hier land,
ver van familieband –
wat was hulle gedagtes?
Het hulle verlang?
Het hulle getreur
of
het hulle aanvaar?
Was dit my ma se ma, se ma, se ma, se ma
of
haar pa se pa se pa, se pa, se pa?
Nou is ons Januarie, Februarie, Maart en April,
Fortuin, Arendse, Fransman en Gabier.
Maar iewers, lank gelede,
baie ver van hier
het ons ons feeste
onder ‘n ander naam gevier!
© Diana Ferrus
Komvandaan. Dis nie ‘n woord wat jy sommer vir jouself kan vat nie, want seer geskiedenis. Ek besef dat ons moet veg vir almal se Afrikaans, ons moet opstaan vir mekaar se waarvandaan en veral ander se komvandaan. Maar ons moet die taal praat.
Julies en Tebogo en ek wat wil Afrikaans praat, al is ons nie gebore in staat om Prôtôria te besig nie; al het ons nie ‘n honneurs in Afrikaans nie – ons gee op streek- en annerlike manier kleur en lewe aan ons taal.
Ons kan die huis waar die mense onnodig ligte aanlos en nie hulle kragverbruik bestuur nie as ‘ligtelaaiers’ beskryf. Ons kan komvandaan en ‘hoessit my bra’ en djy en djou.
Ons kan dink Joe Biden het gisteraand vir Donald Trump gesê ‘fokkof’, want dis hoe Tebogo vanoggend in Afrikaans ‘please shut up’ vertaal toe hy vir die Chappies vasvra inbel. Niks daarmee verkeerd nie.
Praat die taal van jou hart. Dis jou komvandaan en ook jou kragtaal.
Aweh.
Sela.
Jy skryf sommer so na my hart vandag my lekkervurige vriendin. My kinders se sêgoed en taalgebruik kom meesal affie Kaap af, daar waar hulle die grootste deel van hulle kinderjare deurgebring het. My annerlike Afrikaans het ek saamgebring uit Namakwaland, my komvandaan. Ons gesels ‘n taal wat lekker proe op die tong. Loslit taal (NIE ‘n mengelmoes-gemors nie!) laat my juig en ek het nie ooghare vir suutjiespoeptaal nie, alhoewel spelfoute my laat gif spoeg, wat beteken dat ek iewers langs pad ook ‘n goeie skoot Standaard Afrikaans ingeneem het.
LikeLiked by 1 person
Net so Hester. Dit maak ons menswees op. Spelfoute – die kan reggemaak word, maar vooroordele en pretensie is nes Covid. Ek wens ek had ‘n kuur.
LikeLiked by 1 person
Ja, ek is ook effens versigtig vir Covid, maar daai ander virusse – ek kan nie besluit of moet kwaad word en of ek dalk dankbaar moet wees vir die opwinding in my lewe nie.
LikeLiked by 1 person
Haha Hester Sintester😉🤣
LikeLike
Lekkervurig as ek nou Prôtôria wil praat mag ek maar? 🤔 My man sê ek praat bargoens….
LikeLiked by 1 person
Daar is plek vir ôlmôl Prôtôria, bargoens,kaaps, annerlik. 🤗💝
LikeLiked by 1 person
Dan slaag ek ‘n sug van verligting.
LikeLiked by 1 person
Snaaksie, jou taal en uitspraak is navolgenswaardig. 😘
LikeLiked by 1 person
Luister na die Dialectical Cop: Jeremy Veary
TO DALA OR NOT TO DALA, DÊT IS DE QUESTION!
To dala, or not to dala, dêt is de question:
Whêder ’tis mette vollene korêk in de mind to ve-sak
De okapis and pangas of bemesterende fortune,
Or to koeza die up against a sea of troubles
And by maaking plak vas vedalla them.
To witbene —to sitas,
….
Meer hier:
http://thedialecticalcop.blogspot.com/2014/11/?view=sidebar
LikeLiked by 1 person
Ek sal, dankie. Het jy Brian Fredericks se As die Cape Flats kon praat al onder oë gehad?
LikeLike
Nee! Sal kyk!
LikeLike
Lekkervurig, ek staan skuldig dat ek nie suiwer afrikaans besig nie. Boonop flans ek my eie woorde aan mekaar volgens my uitgewer en gee vir haar hoofbrekings. My eie suster en ‘n ander vriendin stuur gereeld vir my al die spelfoute wat ek gemaak het wanneer ek vir hulle die skakel na ‘n nuwe storie stuur. Hulle lewer nie kommentaar oor die storie nie, vra net ek moet my brouwerk regmaak. Miskien moet jy my maar daarmee help. Aan die ander kant kan dit jou dalk so besig hou dat jy nie self sal kan skrywe nie😩
LikeLiked by 1 person
Ek hou van jou saamflans, en help jou enigetyd.💝🤗
LikeLike
💐
LikeLike
Sit ek hier en trane pink terwyl daardie pragtige lied speel…
LikeLiked by 1 person
Stef Bos is ‘n gunsteling hier ook en ons taal is ons hartklop.🤗
LikeLiked by 1 person
Ja, ek stem so saam met dit! Bly daar is slim mense wat ook so dink. X
LikeLiked by 1 person
Hallo, dankie dat jy kom kuier.
LikeLike
Nou praat jy my hart se taal. Ek is maar n regte Transvaler en die Afrikaans het ook maar sy eie maniere. Aangesien Afrikaans nie my moedertaal is/was nie het ek moes leer om Afrikaans te gebruik. regte skool Afrikaans. Mense het baie kere kommentaar gelewer op my manier van praat en veral die uitspraak ook. My Afrikaans het steeds gegroei namate ek begin skoolhou het. Toe ek meer met tieners gewerk het het my uitdrukkings ook verander na die gemakliker praat trant. Vandag sit ek met n delemma, as ek met iemand pas uit Suid Afrika Afrikaans praat wil ek n engelse aksent gebruik wat my natuurlik sommer die hoenders in maak. Ek is nie so lief vir die Eng nie, Afrikaans bly steeds my taal.
LikeLiked by 1 person
Jy bevestig dat Afrikaans vir baie mense, nie net sogenaamde Afrikaners, ‘n taal van die hart is. Ek is opgewonde optimisties dat die derde grootste taal in Suid-Afrika nie eksklusief sal voortbestaan nie, maar ‘n saambindende erfenis vir almal hier en die wêreld oor sal word.
LikeLike
Hoor hoor, stem saam. Daar was al baie storms om die taal maar dit kannie onder die mat gevee word nie. Dit gaan verander maar nie dood gemaak word nie. Hier is daar die minimum wat nog Maori suiwer praat. Nou wil hul dit as n tweede taal in laerskool verpligtend maak. Ongelukkig is daar nie opgeleide onderwysers om dit te kan doen nie. Klomp “regte”engelse is natuurlik nie baie gelukkig daarmee nie.
LikeLiked by 2 people
Ek kan darem groet met Kia Orana (Kia Ora is slêngtaal) en weggaan met ka kite e kia manuia
LikeLike
Dis goed so. Ek vang ook al hier en daar n woordjie of twee op.
LikeLiked by 1 person
Nice blog
LikeLike
En baie dankie dat jy die hutsmerk #Afrikaans gebruik. Ek sukkel my vrek om Afrikaanse goed op te spoor.
LikeLiked by 1 person